Foreign Affairs: რუსეთი საქართველოში იმარჯვებს

Foreign Affairs საქართველოს შესახებ სტატიას აქვეყნებს, რომელშიც განხილულია "ქართული ოცნების" ხელისუფლების პერიოდში ქვეყნის რუსეთისკენ სვლა, ის, რომ "საქართველოს მთავრობა აშენებს რუსეთის მსგავს ავტორიტარულ სახელმწიფოს".

სტატია სრულად:

რამდენადაც შეერთებული შტატები და მისი მოკავშირეები NATO-ში უკრაინაში რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის ომზე არიან ორიენტირებულები, რუსეთის მცდელობები, სხვა ქვეყანა თავის ორბიტაზე გადაყვანის, ძირითადად შეუმჩნეველი დარჩა. იმ ქვეყნის მსგავსად, რომლებიც ოდესღაც საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში იყვნენ, საქართველოსაც ჰყავს მოსახლეობა, რომელიც ძირითადად ევროკავშირისა და NATO-ს მომხრეა. ეს მიდგომა გაძლიერდა 2008 წელს მოსკოვის ქვეყანაში შეჭრის შემდეგ, როდესაც რუსეთმა საქართველოს ტერიტორიის 20%-ის ოკუპაცია მოახდინა.

მიუხედავად ამისა, საქართველოს ამჟამინდელმა ლიდერებმა არამარტო ვერ დაუჭირეს მხარი უკრაინას რუსეთის აგრესიის წინააღმდეგ ბრძოლაში. მათ ასევე გააძლიერეს ანტიდასავლური პროპაგანდა, დაიმსახურეს მოსკოვის ქება იმის გამო, რომ არ შეუერთდნენ დასავლეთის სანქციებს და რუსეთისთვის სავაჭრო შეზღუდვებს, მიბაძეს რუსული სტილს საქართველოს ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოების დარბევაში. მარტში, მათ სცადეს კანონის მიღება, რომელიც პროდასავლურ და პროდემოკრატიულ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს "უცხოური გავლენის აგენტებად" წარმოადგენდა. მოსკოვის მხარდაჭერითა და წახალისებით, საქართველოს მთავრობა აშენებს რუსეთის მსგავს ავტორიტარულ სახელმწიფოს.

თბილისის ავტორიტარიზმში სვლა მით უფრო შემაშფოთებელია იმით, რომ ეს ძირითადად ერთი კაცის მიერ არის გამოწვეული: თვალსმოფარებული მილიარდერის, პარტიის ბოსის და მეფის ბიძინა ივანიშვილი მიერ.
მიუხედავად იმისა, რომ 2012–13 წლებში ის მცირე ხნით ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი იყო, ივანიშვილი აღარ იკავებს ოფიციალურ თანამდებობას მთავრობაში. მაგრამ, როგორც "ქართული ოცნების" დამფუძნებელი და ყოფილი თავმჯდომარე, მზარდი პრორუსული, პოპულისტური პარტიისა, რომელმაც მოიპოვა საყოველთაო კონტროლი საქართველოს სახელმწიფო ინსტიტუტებზე, ის ბოლო ათწლეულის განმავლობაში ქვეყანას მარიონეტების მეშვეობით მართავს.
ივანიშვილი, რომელმაც თავისი თავდაპირველი ქონება რუსეთში დააგროვა, შიშობს, რომ საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციისთვის საჭირო დემოკრატიული კრიტერიუმების დაკმაყოფილების მცდელობამ შეიძლება საფრთხე შეუქმნას მის მიერ საქართველოს ინსტიტუტებისა და მთავრობის მის მარწუხებში ყოფნას და ამიტომ სასტიკად ეწინააღმდეგება ევროპასთან მჭიდრო კავშირს მოსკოვთან შეთანხმების სასარგებლოდ.

უკრაინაში ოლიგარქებისგან განსხვავებით, რომლებსაც პოლიტიკური გავლენისთვის ბრძოლა მოუწიათ, ივანიშვილს საქართველოში მცირე კონკურენცია ჰქონდა, რაც მას ხმების შესაძენსა და საკანონმდებლო, სასამართლოებსა და აღმასრულებელ ხელისუფლებაში თავისი მიმდევრების დანიშვნის საშუალებას აძლევდა.

როგორც უნგრეთსა და რუსეთში მმართველი პარტიების შემთხვევაში, "ქართულმა ოცნებამ" გამოიყენა ეს ინსტიტუტები თანმიმდევრული არჩევნების გზით თავისი ძალაუფლების შესანარჩუნებლად და გასაფართოებლად. მან ასევე გამოიყენა ეს კონტროლი მოსკოვთან კავშირების გასაძლიერებლად. რუსეთის მიერ საქართველოზე კონტროლის შესამსუბუქებლად, შეერთებულმა შტატებმა და მისმა მოკავშირეებმა მხარი უნდა დაუჭირონ საქართველოს დემოკრატიულ ოპოზიციას და მიიღონ ზომები ივანიშვილისა და ნებისმიერი ქართული კომპანიის წინააღმდეგ, რომლებიც ეხმარებიან რუსეთს სანქციების თავიდან აცილებაში. დროა შეერთებულმა შტატებმა და მისმა მოკავშირეებმა სანქციები დააწესონ საქართველოს მთავრობის წევრებზე.

ორი ათეული წლის წინ საქართველო იყო მოდელი იმისა, თუ როგორ შეეძლოთ ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებს დემოკრატიულ წყობაზე გადასვლა. 2003 წლის ვარდების რევოლუციის შემდეგ - როცა სადავო საპარლამენტო არჩევნების გამო დემონსტრაციების სერია დაიწყო, რამაც გამოიწვია საქართველოს კლეპტოკრატიული მთავრობის დამხობა - საქართველოს მესამე პრეზიდენტმა, მიხეილ სააკაშვილმა, გაატარა მნიშვნელოვანი რეფორმები. პირველად მთავრობამ დაიწყო თავისი ხალხისთვის დროული სერვისების მიწოდება, რადგან ახალმა მთავრობამ გახსნა ეკონომიკა და მკვეთრად შეამცირა კორუფცია. თუმცა, რამდენიმე წლის შემდეგ სააკაშვილმა დემოკრატიული ნორმების გადალახვა დაიწყო. მისი კრიტიკოსები მას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაში ადანაშაულებდნენ, მათ შორის პატიმართა არასათანადო მოპყრობის დაშვებაში. ამან გამოიწვია შიდა რეაქცია, რამაც საბოლოოდ გამოიწვია "ქართული ოცნების" აღზევება, რომელიც 2012 წელს დაარსდა. თავდაპირველად, ივანიშვილის ქვეშ გაერთიანებული სხვადასხვა ოპოზიციური ძალებისგან დაკომპლექტებული კოალიციიდან, "ქართულმა ოცნებამ" გააძევა ყველა პროდასავლური პარტნიორი. მას შემდეგ, რაც 2012 წელს პარტიამ და ივანიშვილმა ხელისუფლება აიღეს, ქვეყნის ინსტიტუტებს ძირი გამოეთხარათ და თბილისმა მოსკოვს მიბაძა.

სინამდვილეში, "ქართული ოცნების" აღზევება მჭიდროდ დაემთხვა მოსკოვის მცდელობებს, დააბრუნოს საქართველო და უკრაინა თავისი გავლენის ქვეშ. ამ მცდელობები პირველად 2008 წელს დაიწყო, როდესაც საქართველოც და უკრაინაც უერთდებოდნენ დასავლეთს, ჰქონდათ მცდელობა ევროკავშირსა და NATO-ში გაწევრიანების. მოსკოვისთვის ეს ნაბიჯები პირდაპირ საფრთხეს წარმოადგენდა და ის მიზნად ისახავდა ამ ნაბიჯების ნებისმიერ ფასად დაბლოკვას. 2008 წელს საქართველოში და 2014 წელს აღმოსავლეთ უკრაინაში შეჭრასთან ერთად, რუსეთის მთავრობამ პარტია "ქართული ოცნება" თბილისში თავისი კატის თათად აქცია. შემდეგ, 2022 წელს, მან დაიწყო სრულმასშტაბიანი თავდასხმა უკრაინაზე. ერთ წელზე მეტი ხნის ომის შემდეგ, მოსკოვის გეგმამ უკუშედეგი გამოიღო. სწრაფი და გადამწყვეტი გამარჯვების ნაცვლად, რომლის შედეგადაც კიევი საბოლოოდ შევიდოდა რუსეთის რიგებში, კონფლიქტმა უკრაინა მტკიცედ დააკავშირა დასავლეთთან, ომის მიმდინარეობის პერიოდში, როცა დასასრული ჯერ კიდევ არ ჩანს. ამავდროულად, ფინეთი შეუერთდა NATO-ს, შვედეთი გეგმავს მიბაძოს ფინეთს, უკრაინამ და მოლდოვამ კი ევროკავშირს დაჩქარებული წევრობის თხოვნით მიმართეს.

თუმცა, "ქართული ოცნების" მზარდი პრორუსული ორიენტაციის გამო, თბილისი ამ ტენდენციაში გამონაკლისი გახდა. მაშინ, როცა რუსეთის პერიფერიაზე მყოფ სხვა ქვეყნებს სასოწარკვეთილი სურვილი ჰქონდათ დასავლურ ინსტიტუტებთან შეერთების, საქართველო - ეს არ ჰქონდა. ევროპელი ლიდერები კი შეშფოთებულნი არიან "ქართული ოცნების" მზარდი ანტიდასავლური რიტორიკითა და პოლიტიკით. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს კონსტიტუცია ითვალისწინებს ევროკავშირსა და NATO-ში გაწევრიანების ვალდებულებას, „ქართულმა ოცნებამ“ სცადა დასავლური ინსტიტუტებისთვის ქვეყნის წევრობის განაცხადის ჩაშლა. 2022 წელს, როდესაც ევროკავშირი წყვეტდა, მიენიჭებინა თუ არა საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსი, ქვეყნის ხელისუფლებამ დააპატიმრა ნიკა გვარამია, დამოუკიდებელი ქართული მედიის გენერალური დირექტორი, პოპულარულ სატელევიზიო არხის ქონების გაფლანგვისა და თანამდებობის ბოროტად გამოყენებისთვის. ეს არღვევს ევროკავშირის წესებს, მედიის თავისუფლების სტანდარტებს. ორგანიზაციები, მათ შორის Amnesty International, ბრალდებებს პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებენ. ამ ნაბიჯმა ფაქტობრივად დაასრულა ქვეყნისთვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების განხილვა, ყოველ შემთხვევაში მოკლევადიან პერიოდში. გარდა ამისა, "ქართული ოცნების" მთავრობამ 2021 წელს სააკაშვილი საქართველოში დაბრუნების შემდეგ დააპატიმრა და დაადანაშაულა უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაში. "რუსმა აგენტებმა" ის ციხეში მოწამლეს და 2023 წლის თებერვალში ევროკავშირის წევრმა ქვეყნებმა გამოთქვეს შეშფოთება სააკაშვილის ჯანმრთელობის გაუარესების გამო. საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის მიმართ მოპყრობა არის "ქართული ოცნების" კიდევ ერთი მცდელობა, შეარყიოს კანონის უზენაესობა და ამით დააზიანოს საქართველოს დასავლეთთან ინტეგრაციის შანსები.

"ქართული ოცნების" გამკაცრებული კონტროლის ქვეშ თბილისი უფრო დაუახლოვდა მოსკოვს. უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, 2022 წლის თებერვალში, საქართველომ უარი თქვა დასავლეთის სანქციების მხარდაჭერაზე მოსკოვის წინააღმდეგ და ფაქტობრივად დაიკვეხნა, რომ რუსეთში ექსპორტის გაზრდის ახალ შესაძლებლობებს ხედავდა. ასევე არის მტკიცებულება იმისა, რომ "ქართული ოცნების" მთავრობა ეხმარება რუსეთს დასავლური სანქციების თავიდან აცილებაში. უკრაინის სადაზვერვო სამსახურებმა საჯაროდ დაადანაშაულეს საქართველოს მთავრობა მოსკოვთან მოლაპარაკებებში რუსეთში დასავლური სამოქალაქო და სამხედრო საქონლის კონტრაბანდის შესახებ. საქართველოს იმპორტი ევროკავშირიდან მკვეთრად გაიზარდა რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, რაც აძლიერებს ეჭვებს, რომ რუსეთმა საქართველო გამოიყენება სანქციების თავიდან აცილების მიზნით. 2023 წლის იანვარში, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა საჯაროდ შეაქო საქართველოს მთავრობა იმაში, რომ ქვეყანა არ შეუერთდა რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს და ასევე "დასავლეთის ზეწოლისთვის წინააღმდეგობის გაწევისთვის." 2022 წლის მარტში, გრეგორი კარასინმა, კრემლის მომლაპარაკებელმა თბილისთან არაფორმალური დიალოგის საკითხებში, განაცხადა, რომ საქართველოს "დაბალანსებული" პოზიცია სანქციებთან დაკავშირებით მოსკოვში "შეუმჩნეველი არ დარჩება."

მმართველი პარტიის მოსკოვთან მზარდი ურთიერთობების ფონზე, 2023 წლის მარტის დასაწყისში მთავრობის განცხადებამ "უცხოელი აგენტის" კანონის მიღების გეგმების შესახებ, საქართველოს დემოკრატიულ ოპოზიციასთან დაძაბულობა კრიზისამდე მიიყვანა. კანონი ეხება დამოუკიდებელი ქართული სამოქალაქო საზოგადოების ჯგუფებს, რომლებიც აკრიტიკებენ "ქართულ ოცნებას", შემოთავაზებული კანონმდებლობა პირდაპირ იქნა შემუშავებული კანონის მიხედვით, რომელიც რუსეთის მთავრობამ მიიღო უკრაინაში შეჭრის დაწყებისას, ეს გამოიწვევდა "ქართული ოცნების" მრავალი კრიტიკოსის დაპატიმრებას ან გადასახლებას. უფრო მეტიც, კანონის ამოქმედების შემთხვევაში, საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანებასაც უკრძალავს. ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენელმა ჯოზეპ ბორელმა თქვა, რომ კანონი "შეუთავსებელია ევროკავშირის ღირებულებებთან და სტანდარტებთან."